Wanneer u de volgende stap wilt zetten in uw relatie, dan heeft u onder andere de keuze uit een samenlevingscontract of het aangaan van een huwelijk. Maar wat zijn de verschillen tussen deze twee opties en welke rechten en plichten brengen deze met zich mee? Deze vragen zullen beantwoord worden aan de hand van vijf aspecten: samenwonen, bezittingen en schulden, kinderen, erven en scheiden.

1. Samenwonen

Samenlevingscontract

Hierbij kan een onderscheid worden gemaakt tussen een huur- en een koopwoning. Als we kijken naar een huurwoning, dan betekent het samenwonen niet onverwijld dat u ook als huurder wordt beschouwd. In dit geval is de huurovereenkomst leidend, waarin staat wie het huis huurt. Wanneer de woning onder de naam van de partner staat, dan kan zich de vervelende situatie voordoen dat u uit huis wordt gezet bij beëindiging van het samenlevingscontract. Immers, u heeft in dit geval geen recht op de woning, maar uw voormalig partner wel. Om deze reden adviseren wij u om medehuurderschap aan te vragen tijdens het samenwonen.

Wanneer we de situatie bij een koopwoning onder de loep nemen, dan geldt daarbij hetzelfde principe: wanneer u samenwoont in een koopwoning, betekent dat niet onmiddellijk dat u mede-eigenaar bent. In de koopovereenkomst staat wie de eigenaar is. Wanneer we ervan uitgaan dat u niet de mede-eigenaar bent, kunt u in uw samenlevingsovereenkomst wel afspraken maken over bijvoorbeeld de vaste lasten van de woning. In tegenstelling tot een huurwoning, is het bij een koopwoning mogelijk om tijdelijk gebruik te maken van de woning, ondanks dat u uit elkaar bent. Dit staat ook wel bekend als een tijdelijk of voortgezet gebruiksrecht. Dit recht kan maximaal zes maanden na het beëindigen van het samenlevingscontract uitgeoefend worden.

Huwelijk

Wat betreft een huurwoning bent u automatisch medehuurder op het moment dat u in het huwelijksbootje stapt. Hierbij heeft u beide dezelfde rechten tegenover de verhuurder.

Ten aanzien van een koopwoning is het beslissend wie deze gekocht heeft. Wanneer u samen de woning koopt, dan bent u beiden eigenaar van het koophuis, tenzij u anders bepaalt in de huwelijkse voorwaarden. Wanneer een van u de woning koopt, dan zijn uw rechten afhankelijk van het feit of u in (beperkte) gemeenschap van goederen bent getrouwd. Wanneer u in gemeenschap van goederen trouwt, dan zijn alle bezittingen en schulden vóór of tijdens het huwelijk van u samen. Dit betekent dat een woning, vóór het huwelijk door een van u aangeschaft, gezamenlijk bezit wordt. Bij een beperkte gemeenschap van goederen blijven de privébezittingen of schulden vóór uw huwelijk van u. Dus een huis, voorafgaand aan het huwelijk gekocht, blijft van een van u eigendom. Sinds 2018 trouwt u automatisch in beperkte gemeenschap van goederen, tenzij u anders bepaalt in de huwelijksvoorwaarden.

2. Bezittingen en schulden

Samenlevingscontract

Hierbij geldt dat u eigenaar blijft van de door u zelf gekochte goederen, mits er geen andere afspraken zijn gemaakt in het samenlevingscontract of in een notariële akte. Bezittingen die u samen met uw partner aanschaft, zullen aangemerkt worden als goederen die u gezamenlijk bezit. Wanneer u uit elkaar gaat, moet u kunnen bewijzen welke goederen van u zijn. Daarom raden wij u aan om een administratie bij te houden, zodat u precies weet welke goederen al dan niet van u zijn.

Huwelijk

Wanneer u besluit niets te regelen bij de notaris, dan zullen de regels van de wet voor u gelden. Hierbij moet gekeken worden naar de trouwdatum:

– Bent u vóór 2018 in het huwelijksbootje gestapt, dan bent u automatisch in een gemeenschap van goederen getrouwd. Alle bezittingen en schulden van u en uw partner zijn van u samen.
– Trouwt u na 1 januari 2018, dan vertelt de Wet Beperkte gemeenschap van goederen ons dat u in beperkte gemeenschap van goederen huwt. Door deze wet zullen alleen de bezittingen en schulden van u beiden zijn, die u tijdens het huwelijk respectievelijk aanschaft en aangaat.

3. Kinderen

Samenlevingscontract

Wanneer u samenwoont en het gezin uitgebreid wordt met een kind, dan is alleen de moeder juridisch ouder. Tevens heeft zij dan het alleenrecht om gezag uit te voeren. Dit kan veranderen doordat de vader het kind ten eerste erkent bij de gemeente. Ten tweede moet ouderlijk gezag bij de rechtbank aangevraagd worden. Wanneer de relatie op de klippen loopt, en u beide gezag heeft, dan dient u samen een ouderschapsplan op te stellen.

Huwelijk

Wanneer uw kind geboren wordt tijdens het huwelijk, dan betekent dat u allebei als juridisch ouder wordt aangemerkt en u heeft samen het ouderlijk gezag. Besluit u vervolgens om uit elkaar te gaan, en het huwelijk te beëindigen, dan dient u een ouderschapsplan op te stellen, en u moet afspraken maken over de partneralimentatie.

4. Erven

Samenlevingscontract

In theorie levert een samenlevingscontract geen voordeel op met betrekking tot erven. Immers, met deze overeenkomst kunt u elkaar niet aanwijzen als erfgenaam, hetgeen wel mogelijk is in uw testament. Daarentegen kunt u wel in uw samenlevingscontract een “verblijvingsbeding” opnemen, i.e. een afspraak dat bepaalde zaken die gemeenschappelijk eigendom zijn (bv. de woning) na overlijden van de ene partner in zijn geheel toekomst aan de andere partner.

Huwelijk

Bij een huwelijk bent u automatisch elkaars erfgenaam, tenzij u een andere regeling treft in uw testament. De erfenis zal bestaan uit het vermogen van de overledene (hierbij kunt u denken aan een ontvangen schenking) en de helft van het gemeenschappelijke vermogen.

5. Scheiden

Samenlevingscontract

Het voordeel van deze optie is dat u naar de rechter noch de notaris hoeft om de relatie te beëindigen. In uw samenlevingscontract staat beschreven hoe u dit stopt. Tevens kunt u hierin een regeling omtrent partneralimentatie opnemen, maar deze is niet verplicht.

Huwelijk

Wanneer u besluit uit elkaar te gaan, dan is tussenkomst van de rechter verplicht voor een scheiding. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen een echtscheiding en een scheiding van tafel en bed. Bij een echtscheiding wordt het huwelijk beëindigd, waarbij alle juridische banden worden verbroken. Bij een scheiding van tafel en bed blijft u volgens de wet getrouwd, maar in feite bent u uit elkaar. Bij deze optie moet echter hetzelfde geregeld worden als bij een echtscheiding, zoals een ouderschapsplan. Mogelijke redenen voor het in theorie behouden van het huwelijk kunnen zijn dat het niet mag van uw religie of dat u het financieel niet redt wanneer u alleenstaand bent.