Pestgedrag op de werkvloer is een ernstige kwestie die vaak onderbelicht blijft, vooral wanneer de werkgever hier zelf onderdeel of zelfs hoofdrolspeler van is. Dit kan zich uiten in gedragingen die bedoeld zijn om een werknemer te demotiveren, te isoleren of zelfs te intimideren. In sommige gevallen kan het er zelfs op lijken dat de werkgever de werknemer zover probeert te krijgen het dienstverband te beëindigen, door middel van manipulatieve of schadelijke gedragingen jegens de werknemer. In dit artikel bespreken we de juridische aspecten van dergelijk pestgedrag en de mogelijke oplossingen voor werknemers die hier slachtoffer van worden.

Wat is pestgedrag door de werkgever?

Pestgedrag door de werkgever kan verschillende vormen aannemen: van subtiele opmerkingen en manipulatieve handelingen tot openlijke intimidatie en discriminatie. Enkele voorbeelden van dergelijk gedrag kunnen zijn het achterhouden van belangrijke informatie, onterecht ontvangen van negatieve beoordelingen, overmatig controle en toezicht, het toewijzen van vervelende taken, maar het negeren van vragen/verzoeken en geen ondersteuning bieden tijdens een re-integratietraject.

Wanneer dit gedrag systematisch en herhaaldelijk voorkomt, kan het duidelijk worden dat de werkgever probeert de werknemer te isoleren, te demoraliseren of zelfs weg te werken. Dit kan leiden tot een ernstig verstoorde werkrelatie en psychische schade voor de werknemer.

Juridische grondslagen: wat kan de werknemer doen?

Er zijn verschillende juridische instrumenten die de werknemer kan aanroepen wanneer hij of zij wordt geconfronteerd met pestgedrag door de werkgever.

1. Onterecht behandelen: arbeidsrechtelijke gronden: de werknemer heeft recht op een veilige en gezonde werkomgeving, zoals vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). Deze wet stelt dat de werkgever verplicht is te zorgen voor een werkomgeving die de gezondheid van werknemers niet schaadt. Als de werkgever opzettelijk de werknemer pest of mishandelt, kan dit worden gezien als een schending van deze verplichting. Daarnaast heeft de werknemer in sommige gevallen recht op bescherming tegen onterecht ontslag: wanneer de werkgever probeert de werknemer weg te werken door pestgedrag, kan dit worden aangemerkt als een poging tot onterecht ontslag. De werknemer kan, indien wenselijk, een gesprek aangaan met de werkgever of zich verzetten tegen het ontslag door naar de kantonrechter te stappen.
2. Discriminatie of ongelijke behandeling: als het pestgedrag van de werkgever een discriminerend karakter heeft, bijvoorbeeld op basis van geslacht, leeftijd, etniciteit, of een andere beschermde grond, kan de werknemer een beroep doen op de Antidiscriminatiewetgeving. Dit houdt in dat de werknemer zich kan melden bij de Nederlandse Commissie Gelijke Behandeling (CGB) of zelfs naar de rechter kan stappen om een schadevergoeding te eisen voor de geleden schade.
3. Psychosociale arbeidsbelasting (PSA): als de werknemer zich door het pestgedrag van de werkgever psychisch uitgeput voelt, kan dit leiden tot psychosociale arbeidsbelasting (PSA). In dat geval kan de werknemer een melding doen bij de Arbodienst en eventueel een claim indienen voor schadevergoeding of re-integratie. Als het gedrag van de werkgever heeft geleid tot psychische schade, kan de werknemer eisen dat de werkgever verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen, bijvoorbeeld door een schadevergoeding of door de werknemer passende begeleiding aan te bieden.

Oplossingen voor de Werknemer

1. Documenteer het gedrag: het is belangrijk dat de werknemer alle vormen van pestgedrag goed documenteert. Dit kan door middel van het bijhouden van een dagboek of het verzamelen van e-mails, brieven of andere vormen van bewijs. Dit is cruciaal voor het opbouwen van een dossier dat kan dienen als bewijs in juridische procedures. Het is van belang alles zwart-op-wit vast te leggen!
2. Ga in gesprek met een vertrouwenspersoon: veel bedrijven hebben een vertrouwenspersoon in dienst waar de werknemer zijn/haar verhaal kan doen. Dit kan helpen bij het uiten van opgekropte emoties en het verkrijgen van advies. Indien de werknemer in gesprek gaat met de werkgever, dan is het vaak mogelijk deze vertrouwenspersoon mee te nemen naar het gesprek. Deze vertrouwenspersoon is onpartijdig en kan mentaal helpen dit gesprek aan te gaan.
3. Zoek professionele hulp: de werknemer kan overwegen om juridische hulp in te schakelen. Een arbeidsrechtadvocaat kan de werknemer adviseren over de beste juridische stappen en helpen met het indienen van een klacht of het starten van een rechtszaak. Het kan ook nuttig zijn om een bedrijfsarts of psycholoog in te schakelen om de psychische schade te documenteren. De werkgever raakt in de meeste gevallen zelf al in contact met de bedrijfsarts.
4. Meld het Gedrag aan de Ondernemingsraad of HR: als er een ondernemingsraad of een andere vertrouwenspersoon binnen het bedrijf is, kan de werknemer het pestgedrag bij hen melden. Dit is belangrijk, omdat deze instanties mogelijk in staat zijn om een interne oplossing te vinden. Als de werknemer geen vertrouwen heeft in de HR-afdeling, kan de melding ook worden gedaan bij een externe instantie, zoals de Arbeidsinspectie of de Inspectie SZW.
5. Vraag om bemiddeling: als de situatie het toelaat, kan de werknemer ook vragen om een bemiddelingsgesprek met de werkgever. Dit kan een neutrale derde partij zijn, zoals een mediator, die kan helpen bij het oplossen van conflicten en het herstellen van de werkrelatie. Soms kan een bemiddelingstraject de spanning verminderen en leiden tot een oplossing zonder juridische stappen.
6. Rechtdoening: als alle andere opties zijn uitgeput en het gedrag van de werkgever blijft voortduren, kan de werknemer besluiten om een rechtszaak aan te spannen. Dit kan zowel gaan over een ontslagprocedure als over een procedure voor schadevergoeding gaan. In sommige gevallen kan de werknemer recht hebben op een ontslagvergoeding als het gedrag van de werkgever als onterecht wordt beschouwd.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? De Rechtswinkel Rotterdam is telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag om 13:30-17:30 en op dinsdag, woensdag en vrijdag om 8:30-12:30.