1 | Inleiding echtscheiding
Een echtscheiding is vaak een emotioneel en ingrijpend proces. Tegelijkertijd brengt het ook veel juridische en praktische vragen met zich mee. Hoe start u een scheidingsprocedure? Welke stappen doorloopt u? En hoe zit het met de verdeling van bezittingen en schulden? In dit artikel wordt er stap voor stap uitgelegd hoe een echtscheiding in Nederland verloopt en wat de gevolgen zijn voor de financiële afwikkeling.

2 | De scheidingsprocedure: stap voor stap uitgelegd
Een echtscheiding kan in Nederland alleen via de rechter worden uitgesproken. Dit betekent dat u altijd een advocaat nodig heeft om het verzoekschrift tot echtscheiding bij de rechtbank in te dienen.

Stap 1: Advocaat inschakelen
U kiest een advocaat die namens u het verzoekschrift indient. Als u en uw (ex-)partner het eens zijn over de scheiding en de afspraken daarover, kunt u samen één advocaat inschakelen. Is er onenigheid, dan heeft ieder zijn of haar eigen advocaat nodig.

Stap 2: Indienen verzoekschrift
Het verzoekschrift tot echtscheiding wordt ingediend bij de rechtbank. Hierin staat dat u wilt scheiden en vaak ook de afspraken die u samen heeft gemaakt (zoals over de woning, alimentatie of zorg voor de kinderen).

Stap 3: Behandeling door de rechtbank
Als er geen geschil is, zal de rechter het verzoek meestal schriftelijk afdoen. Zijn er wel meningsverschillen, dan komt er een zitting waarbij beide partijen hun standpunt toelichten.

Stap 4: Uitspraak van de rechter
De rechtbank spreekt de echtscheiding uit. De scheiding is pas definitief als deze uitspraak is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Uw advocaat verzorgt deze inschrijving.

3 | Gevolgen voor de kinderen
Bij een echtscheiding met minderjarige kinderen zijn ouders verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Hierin staan afspraken over de verdeling van zorg en opvoeding, de hoofdverblijfplaats van het kind, de manier van informatie-uitwisseling tussen ouders en de hoogte van de kinderalimentatie. Beide ouders blijven immers financieel verantwoordelijk. Kinderalimentatie loopt meestal tot het kind 18 jaar is, soms tot 21 jaar. Het gezag blijft doorgaans gezamenlijk, zodat ouders samen belangrijke beslissingen nemen. De rechter beoordeelt altijd of de afspraken in het ouderschapsplan in het belang van het kind zijn, omdat stabiliteit en veiligheid voorop staan.

4 | Verdeling van bezittingen en schulden
Na de scheiding moet ook de financiële afwikkeling geregeld worden. Dit hangt sterk af van de manier waarop u getrouwd bent: in gemeenschap van goederen of buiten gemeenschap van goederen (huwelijkse voorwaarden).

4.1 | Gemeenschap van goederen
Bent u voor 1 januari 2018 getrouwd zonder huwelijkse voorwaarden, dan viel u automatisch in een algehele gemeenschap van goederen. Dat betekent dat alle bezittingen en schulden van beide partners gezamenlijk zijn. Bij de scheiding moet alles in principe 50/50 verdeeld worden.

Voor huwelijken na 1 januari 2018 geldt de beperkte gemeenschap van goederen. Alleen de bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk zijn ontstaan, vallen in de gemeenschap. Alles wat u al vóór het huwelijk had of wat u tijdens het huwelijk via erfenis of schenking ontving, blijft privé. Bij de scheiding wordt alleen het gezamenlijke vermogen verdeeld.

Voorbeelden:
I) Gezamenlijk huis en hypotheek –> verdelen of één partner neemt de woning over.
II) Gezamenlijke spaarrekening –> gelijk verdelen.
III) Persoonlijke erfenis of gift met uitsluitingsclausule –>  blijft privébezit.

4.2 | Buiten gemeenschap van goederen
Wanneer u huwelijkse voorwaarden heeft laten opstellen, geldt dat er geen gemeenschap van goederen is. Ieder behoudt in principe zijn of haar eigen vermogen en schulden. Wat gezamenlijk is aangeschaft, moet wel verdeeld worden. Hoe die verdeling precies verloopt, hangt af van de inhoud van de huwelijkse voorwaarden. Soms is afgesproken dat bepaalde kosten gedeeld worden of dat er een verrekenbeding geldt (periodiek of finaal). In dat geval moet bij de scheiding alsnog een financiële verrekening plaatsvinden.

Voorbeelden:
I) Partner A heeft een eigen onderneming en heeft die buiten de gemeenschap gehouden –> blijft privé.
II) Gezamenlijk aangekochte woning –> verdeling naar rato van ieders aandeel.
III) Bankrekeningen op eigen naam –> blijven bij de betreffende partner, tenzij er een verrekenplicht is.

5 | Alimentatie
Na de scheiding kan sprake zijn van partneralimentatie en/of kinderalimentatie. Kinderalimentatie is verplicht en wordt berekend op basis van de draagkracht van beide ouders en de behoefte van het kind. Partneralimentatie is afhankelijk van het inkomen, de behoeftigheid van de ex-partner en de duur van het huwelijk.

6 | Kortom…
Een echtscheiding is juridisch complex en brengt naast emoties ook veel regelwerk met zich mee. Het traject begint altijd bij het inschakelen van een advocaat en het indienen van een verzoekschrift. Vervolgens maakt de rechter de scheiding definitief. De verdeling van bezittingen en schulden hangt af van het huwelijksgoederenregime: gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden. Tot slot spelen ook afspraken over kinderen en alimentatie een belangrijke rol.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? De Rechtswinkel Rotterdam is telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag om 13:30-17:30 en op dinsdag, woensdag en vrijdag om 8:30-12:30.