Inleiding

Non-conformiteit is een kernbegrip binnen het consumentenrecht, met name in het kader van consumentenkoop. Dit juridische concept biedt consumenten bescherming, wanneer het gekochte product niet voldoet aan de gemaakte consumentenovereenkomst. Dit artikel analyseert de juridische basis, relevante rechtspraak en praktijkproblemen rondom het vraagstuk van non-conformiteit binnen het consumentenrecht.

Wat is non-conformiteit?

Voordat er ingegaan kan worden op non-conformiteit in de juridische context, moet er eerst vastgesteld worden wat non-conformiteit bij consumentenkoop inhoudt. De Nederlandse wetgever heeft hier meerdere artikelen aan gewijd. Zo bepaalt onder meer een wetsartikel dat een verkochte zaak aan de overeenkomst moet beantwoorden. Een zaak is non-conform wanneer deze eigenschappen mist die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten. Hierbij spelen onder andere de aard van de zaak, mededelingen van de verkoper en de redelijke verwachtingen van de consument een rol.

Conformiteit wordt in de wet niet alleen beperkt tot fysieke gebreken. Ook functionele aspecten en duurzaamheid zijn van belang. Bijvoorbeeld, een televisie die kort na aankoop defect raakt zonder dat sprake is van onzorgvuldig gebruik, kan als non-conform worden beschouwd.

Welke rechten heeft de consument bij een non-conform goed?

Indien een zaak non-conform blijkt, heeft de consument recht op herstel, vervanging of een passende prijsvermindering. Een Europese rechter heeft bepaald dat de verkoper geen kosten in rekening mag brengen voor de vervanging van non-conforme goederen, zelfs niet na langdurig gebruik. Bij ernstige gebreken kan de overeenkomst worden ontbonden. 

Dit recht op herstel of vervanging kan worden beperkt door de redelijkheid en billijkheid. Bijvoorbeeld, als herstelkosten onevenredig hoog zijn in verhouding tot de waarde van de zaak, moet de consument genoegen nemen met een prijsvermindering.

Bewijslast voor de consument

Een belangrijk aspect van non-conformiteit is de bewijslast. Er bestaat een bewijsvermoeden dat de zaak non-conform is indien het gebrek binnen zes maanden na levering aan het licht komt. Dit vermoeden dwingt de verkoper om aan te tonen dat het gebrek niet reeds bij levering bestond, wat de positie van de consument aanzienlijk versterkt.

Voor gebreken die na deze termijn ontstaan, geldt dat de consument moet bewijzen dat het gebrek iets fundamenteels is aan de zaak op het moment van levering. Dit kan leiden tot bewijsproblemen, vooral wanneer technische of specialistische kennis vereist is.

Problemen in de praktijk

In de praktijk ontstaan vaak geschillen over de interpretatie van ‘redelijke verwachtingen’. Wat mag een consument bijvoorbeeld verwachten bij de aanschaf van een tweedehandsproduct? Hoewel de lagere prijs hierbij een rol speelt, blijft de verkoper verplicht om een functioneel product te leveren, tenzij anders overeengekomen.

Daarnaast is de invloed van garantiebepalingen relevant. Een garantie doet niets af aan de wettelijke rechten van de consument, maar biedt vaak aanvullende zekerheid. Consumenten en verkopers verwarren deze garanties echter regelmatig, wat tot misverstanden leidt.

Conclusie 

Non-conformiteit vormt een essentieel beschermingsmechanisme voor consumenten en dwingt verkopers tot zorgvuldigheid. Hoewel de juridische kaders duidelijk zijn, blijft de interpretatie in de praktijk uitdagend, met name bij complexe producten en digitale goederen. Een voortdurende balans tussen consumentenbescherming en redelijke lasten voor verkopers blijft noodzakelijk.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? De Rechtswinkel Rotterdam is telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag van 13:30-17:30 en op dinsdag, woensdag en vrijdag van 8:30-12:30.