Wanneer uw ouders komen te overlijden kan het zijn dat er een erfenis vrijkomt. Het kan zijn dat er een testament is opgemaakt, waarin staat wat u erft. Maar is het ook mogelijk om volledig onterfd te worden via het testament? En waar heeft een kind recht op als er geen testament is gemaakt? In dit artikel zal allereerst worden gekeken naar de legitieme portie, vervolgens naar het kindsdeel en daarna worden de verschillen tussen de twee uitgelicht.

Legitieme portie

Allereerst is het goed om te weten dat het in Nederland niet mogelijk is om als kind volledig onterfd te worden. Een kind heeft altijd recht op de zogenaamde legitieme portie. Dit is het minimale deel dat kinderen kunnen ontvangen uit de erfenis van hun ouders. Hiervan kan niet worden afgeweken in het testament. Wel is van belang dat het kind een beroep doet op zijn legitieme portie, omdat deze niet automatisch uitgekeerd na het overlijden van de ouder. De legitieme portie kan zes maanden na het overlijden van de ouder opgeëist worden en de termijn loopt tot vijf jaar na het overlijden, tenzij er een andere termijn gesteld is. Daarna kunt u er geen aanspraak meer op maken.

Maar hoe hoog is die legitieme portie? Deze bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou hebben gekregen als de overleden ouder het kind niet onterfd had. Dit erfdeel noemen we ook wel het kindsdeel.

Kindsdeel

Wanneer een kind niet onterfd is heeft het recht op het kindsdeel. Dit geldt ook als er geen testament is opgemaakt. Indien er wel een testament is opgesteld, kan hierin het kindsdeel vergroot of verkleind worden, in tegenstelling tot de legitieme portie, want die vaststaat. Tenzij iets anders is bepaald in het testament, kan een kind niet direct na het overlijden van de ouder het kindsdeel opeisen. Hij of zij moet volgens de wet namelijk wachten tot de langstlevende echtgenoot is overleden of een andere in de wet of het testament genoemde situatie zich voordoet.

Dit heeft te maken met de gedachte achter het erfrecht dat de langstlevende echtgenoot zoveel mogelijk moet kunnen voortleven zoals voor het overlijden van zijn of haar partner. Het kan namelijk zo zijn dat het geld in de echtelijk woning zit en die moet worden verkocht om de vorderingen van de kinderen uit te betalen. Om deze onwenselijke situatie te voorkomen brengt de wettelijke verdeling met zich mee dat de langstlevende echtgenoot de volledige nalatenschap erft. Pas wanneer hij of zij overlijdt krijgen de kinderen hun kindsdeel uit het geld dat dan nog over is van de erfenis.

Verschillen en overeenkomsten

De legitieme portie en het kindsdeel lijken op elkaar: zo zijn beide slechts geldvorderingen en heeft het kind geen recht op goederen. Op de legitieme portie kan echter alleen aanspraak gemaakt worden als het kind via het testament onterfd is, terwijl het kindsdeel ook opgeëist kan worden als er geen testament is opgemaakt. Een ander belangrijk verschil tussen de legitieme portie en het kindsdeel is dat het onterfde kind dat aanspraak maakt op zijn legitieme portie, geen erfgenaam is en een kind dat recht heeft op het kindsdeel wel. Bovendien kan van het kindsdeel wel worden afgeweken in het testament, terwijl dit niet mogelijk is bij de legitieme portie.