Het is voor uw rechtspositie in het arbeidsrecht zeer relevant of u wel of niet werkzaam bent op basis van een arbeidsovereenkomst. Indien u werkzaam bent op basis van een arbeidsovereenkomst, krijgt u als werknemer meer wettelijke bescherming. Misschien lijkt het op het eerste oog duidelijk of u wel of niet op basis van een arbeidsovereenkomst werkt, maar dit is in de praktijk lang niet in elke situatie duidelijk. In dit artikel wordt het duidelijk wanneer er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Vereisten arbeidsovereenkomst
Let op: er moet aan alle vijf vereisten zijn voldaan om te kunnen spreken van een arbeidsovereenkomst.
- Er moet sprake zijn van een overeenkomst.
Deze komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan. Vaak zal het zo zijn dat de werkgever u een aanbod doet en dat u dit aanvaardt. Dan heeft u een overeenkomst met de werkgever. U moet er hier op letten dat u daadwerkelijk een overeenkomst hebt met degene bij wie u werkt. Stel dat u via een uitzendbureau bij uw werkgever werkt, en dus een overeenkomst heeft met het uitzendbureau, heeft u dus geen arbeidsovereenkomst met uw werkgever.
- Er moet sprake zijn van het verrichten van arbeid.
Het verrichten bij arbeid betekent dat u actief bijdraagt aan het primaire doel van de onderneming. De arbeid die u verricht moet in principe een persoonlijk karakter hebben. Dit houdt in dat u zelf het arbeid verricht, en het niet iemand anders kan laten doen. Ook is het zo dat de arbeid in principe een verplicht karakter moet hebben. Dit houdt in dat u niet zomaar kunt kiezen of u wel of niet op het werk verschijnt.
Toch hoeft het enkele feit dat u zelf kunt bepalen wanneer u op het werk verschijnt, of dat er de mogelijkheid is om uw werk door een ander te laten doen, niet op zichzelf te betekenen dat u niet werkzaam bent op basis van een arbeidsovereenkomst. Indien u de vrijheid heeft om al dan niet op het werk te verschijnen, zijn van belang de regels die voor u gelden wanneer u daadwerkelijk op het werk verschijnt, en de frequentie waarmee en de duur waarvoor u normaal gesproken op het werk verschijnt.
Bij een eventuele mogelijkheid om uw werk door een ander te laten doen, kan van belang zijn in hoeverre deze mogelijkheid in de praktijk een grote rol van betekenis speelt, waarbij onder meer gekeken kan worden naar in hoeverre er aanleiding is om vaak van deze mogelijkheid gebruik te maken.
- U moet loon krijgen voor uw arbeid.
Loon is de tegenprestatie die u krijgt voor uw arbeid. Dit kan in geld zijn, maar ook in natura (dus loon in de vorm van goederen of diensten; denk aan voordelig reizen met het openbaar vervoer, of het krijgen van een auto).
- De arbeid die u verricht moet in dienst zijn van de werkgever.
Kort gezegd wordt hier gekeken naar in hoeverre het werk en de werker zijn ingebed in de organisatie van de werkgever. Bij de inbedding van de werker kan gedacht worden aan of er vakantiedagen geregistreerd zijn bij de werkgever, roostering, arbeidstijden, het hanteren van bepaalde bedrijfsprotocollen en regels omtrent de werkplek. Dit zijn slechts voorbeelden, andere factoren kunnen hierin ook relevant zijn.
Bij de inbedding van het werk gaat het om de werkinhoud. Relevant is in hoeverre er een mogelijkheid is voor de werkgever om aanwijzingen te geven met betrekking tot de inhoud van het werk.
Indien het werk en de werker sterk zijn ingebed in de organisatie van de werkgever, is aan dit vereiste voldaan. Indien de werker sterk is ingebed in de organisatie van de werkgever, maar het werk zelf minder sterk is ingebed (of andersom), zou het nog steeds zeer goed kunnen dat er aan dit vereiste is voldaan. Indien zowel het werk als de werker zwak zijn ingebed in de organisatie van de werkgever, wordt er niet snel aan dit vereiste voldaan.
- De arbeid moet voor zekere tijd zijn verricht
Eigenlijk speelt dit vereiste geen zelfstandige rol. Ook een tijdsduur van een uur geldt als ‘zekere tijd’. Daarom wordt aan dit vereiste eigenlijk altijd voldaan indien aan de andere vereisten voor het ontstaan van een arbeidsovereenkomst is voldaan.
Er kan geconcludeerd worden dat er dus vijf vereisten zijn waaraan moet worden voldaan, wil er sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Er moet sprake zijn van een overeenkomst, er moet sprake zijn van het verrichten van arbeid, u moet loon krijgen voor de arbeid, de verrichte arbeid moet in dienst zijn van de werkgever en de arbeid moet voor zekere tijd zijn verricht.
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? De Rechtswinkel Rotterdam is telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag om 13:30-17:30 en op dinsdag, woensdag en vrijdag om 8:30-12:30.