Het komt vaak voor dat in arbeidsovereenkomsten boetebepalingen zijn opgenomen. Als de werknemer zijn verplichtingen niet nakomt, zal hij een boete moeten betalen. Is het eigenlijk wel toegestaan om zulke boetebepalingen in de arbeidsovereenkomst op te nemen? En zo ja, onder welke voorwaarden?
Algemeen
In de arbeidsovereenkomst staan vaak verschillende voorschriften opgenomen waaraan een werknemer zich moet houden. Als de werknemer de voorschriften overtreedt, kan een werkgever in sommige gevallen ervoor kiezen om een boete aan de werknemer op te leggen. Een overtreding van een voorschrift waar een boete op kan worden gesteld is bijvoorbeeld het overtreden van een rookverbod of seksuele intimidatie op de werkvloer. Om de werknemer te beschermen, heeft de wetgever een aantal vereisten in de wet opgenomen waaraan een boetebeding in een arbeidsovereenkomst moet voldoen.
Vereisten
De werkgever kan slechts een boete stellen op de overtreding van voorschriften als aan een aantal voorwaarden is voldaan. De vereisten zijn als volgt:
- Het schriftelijkheidsvereiste
- Maximumhoogte
- Bestemmingsvereiste
Deze vereisten zullen hieronder nader worden toegelicht.
Schriftelijkheidsvereiste
Een boetebeding in een arbeidsovereenkomst moet schriftelijk worden overeengekomen. Daarnaast is het van belang dat de voorschriften die de medewerker niet mag overtreden schriftelijk vermeld staan. Deze voorschriften hoeven niet per se in de arbeidsovereenkomst zelf te worden opgenomen. Het is toereikend als in de arbeidsovereenkomst of collectieve arbeidsovereenkomst wordt verwezen naar voorschriften die bijvoorbeeld in een personeelshandboek of regelement staan opgenomen. Ook de hoogte en bestemming van de boete mogen vastgelegd worden in een collectieve arbeidsovereenkomst of een personeelshandboek waarnaar in de individuele arbeidsovereenkomst wordt verwezen.
Maximumhoogte boete
Ten tweede is het van belang dat het bedrag van de boete eenduidig in de overeenkomst staat opgenomen. De boete moet bovendien in geld zijn uitgedrukt. Als het loon is vastgelegd in euro’s, dient het bedrag van de boete ook in euro’s te zijn uitgedrukt. Bovendien moet de boete als één bedrag zijn uitgedrukt, het is dus niet toegestaan om de boete in bijvoorbeeld percentages van het loon uit te drukken. Daarnaast mag de boete die de werknemer per week verschuldigd is, niet meer bedragen dan het loon over een halve werkdag. Van deze maximumhoogte kan echter in sommige gevallen worden afgeweken.
Bestemmingsvereiste
Een andere voorwaarde die de wet stelt is dat de boete niet ten goede van de werkgever mag komen. De werknemer is de boete verschuldigd omdat bepaalde voorschriften zijn overtreden, maar het is niet de bedoeling dat de geheven boetes rechtstreeks in de zakken van de werkgever verdwijnen. In de arbeidsovereenkomst moet duidelijk vermeld worden waar de boete dan wel heen gaat. Dit kan bijvoorbeeld een fonds voor een goed doel zijn, maar het is ook mogelijk dat de boete wordt gestort in een fonds dat speciaal voor de werknemers is opgericht.
Afwijken van de wettelijke regeling
Als u als werknemer een loon gelijk aan of lager dan het minimumloon verdient, kan niet van de bovenstaande vereisten worden afgeweken. Indien u meer dan het minimumloon verdient, is het echter wel mogelijk om van de wettelijke regeling af te wijken in een individuele arbeidsovereenkomst. Wees er dus bedacht op dat als u meer dan het minimumloon verdient, het vaak mogelijk is dat er een hogere boete per week wordt bedongen dan het loon over een halve werkdag. Daarnaast kan er ook worden afgeweken van het bestemmingsvereiste. Als er afwijking van het bestemmingsvereiste in de arbeidsovereenkomst is opgenomen en u meer dan het minimumloon verdient, mag de werkgever dus wel van de boete profiteren. De rechter kan op verzoek van de medewerker de hoogte van de opgelegde boete dan wel nog matigen.
Of schadevergoeding of een boete
Als de werkgever door gedragingen van de werknemer schade heeft geleden, dan is het mogelijk om schadevergoeding van de werknemer te vorderen. Voor eenzelfde overtreding van de voorschriften door de werknemer kan echter niet door de werkgever zowel een boete als schadevergoeding worden geëist. De werkgever dient dus te kiezen voor of een schadevergoeding of het heffen van een boete.
Niet van toepassing op concurrentiebeding
Ten slotte moet nog vermeld worden dat bovenstaande vereisten niet gelden voor een boete gesteld op overtreding van een concurrentiebeding. Voor dergelijke boetes geldt een andere wettelijke regeling.
In het kort
Kortom, een boetebeding moet schriftelijk overeengekomen worden en de hoogte en de bestemming van de boete moeten helder vermeld staan. Van deze vereisten kan slechts in een arbeidsovereenkomst worden afgeweken als het loon meer dan het minimumloon bedraagt. Als u als werknemer op de werkvloer te maken krijgt met een boete, doet u er goed aan om te controleren of de boete wel rechtsgeldig is.
Heeft u vragen naar aanleiding van het lezen van dit artikel? U kunt ons bereiken op het volgende telefoonnummer: 010-4130090.
