1 | Inleiding ‘schulden in het buitenland’
Wanneer iemand in Nederland een schuld niet betaalt, kunt u naar de rechter stappen of een deurwaarder inschakelen. Maar wat als de schuldenaar in het buitenland woont? Veel mensen denken dat het dan onmogelijk wordt om uw geld te krijgen. Gelukkig zijn er wel degelijk mogelijkheden. Hieronder wordt er stapsgewijs uitgelegd welke opties er zijn voor schuldeisers in Nederland, zowel bij schuldenaren binnen de Europese Unie (EU) als buiten de EU.

2 | Begin altijd met een sommatie
Voordat u een juridische procedure start, is het verstandig eerst een schriftelijke aanmaning te sturen. Daarin zet u:

• het openstaande bedrag;
• de reden van de vordering (bijvoorbeeld een onbetaalde factuur of lening);
• een duidelijke betalingstermijn.

Soms is een officiële brief al voldoende om de schuldenaar tot betaling te bewegen.

3 | Schuldenaren binnen de EU
Binnen de EU zijn er speciale procedures om grensoverschrijdende vorderingen eenvoudiger te innen:

I) Europees betalingsbevel:

• Het verzoek tot een Europees betalingsbevel (EBB) doet u met ‘Formulier A’ (te vinden op de website van de Europese Commissie of via rechtspraak.nl).
• De voorwaarden voor dit bevel zijn:
  a) Het moet gaan om een civielrechtelijke of handelsrechtelijke vordering (bijvoorbeeld koopovereenkomst, dienstverlening, lening).
  b) De vordering moet vaststaan en opeisbaar zijn.
  c) De schuldenaar moet in een ander EU-land wonen dan de schuldeiser.
• Als de schuldenaar niet reageert, krijgt u een bindend bevel. Met dit bevel kunt u direct beslag laten leggen in het EU-land waar de schuldenaar woont.

II) Europese procedure voor geringe vorderingen:

• Geschikt voor vorderingen tot € 5.000.
• Ook via de Nederlandse rechter aan te vragen.
• Het vonnis is in de hele EU (behalve Denemarken) uitvoerbaar.

Voordeel: binnen de EU hoeft een vonnis niet eerst erkend te worden door de buitenlandse rechter. U kunt dus sneller en goedkoper tot uitvoering overgaan.

4 | Schuldenaren buiten de EU
Buiten de EU is de situatie ingewikkelder:

• Met verdrag: Heeft Nederland met dat land een verdrag over erkenning van vonnissen (zoals met Noorwegen of Zwitserland), dan kunt u uw Nederlandse vonnis daar laten uitvoeren.
• Zonder verdrag: Voor schuldenaren buiten de EU hangt het af van verdragen. Bestaat er een verdrag, dan kan een Nederlands vonnis vaak worden erkend en uitgevoerd. Zonder verdrag moet u een aparte erkenningsprocedure (exequatur) starten in het land van de schuldenaar, of direct daar procederen via een lokale advocaat. Helaas kan een Nederlandse advocaat meestal niet zelfstandig procederen in het buitenland. Rechtbanken buiten Nederland eisen vaak dat een lokale advocaat (die bevoegd is in dat land) de procedure voert. Wat een Nederlandse advocaat wél kan doen:
  I) Adviseren over de haalbaarheid en strategie;
  II) Het dossier samenstellen (contracten, bewijsstukken, etc.);
  III) Contact onderhouden met de lokale advocaat en als tussenpersoon optreden;
  IV) Helpen bij eventuele Nederlandse procedures (bijv. beslag op Nederlandse bezittingen van de schuldenaar, als die er zijn).

In sommige gevallen is het zelfs praktischer om direct in het land van de schuldenaar te procederen.

5 | Uw rechten en plichten als schuldeiser

I) Uw rechten:

• U mag de schuldenaar rente en incassokosten in rekening brengen (als dit volgens de wet of overeenkomst is toegestaan).
• U mag gerechtelijke stappen nemen, in Nederland of in het buitenland.

 II) Uw plichten:

• U moet de vordering goed kunnen bewijzen (facturen, contracten, correspondentie).
• U moet de juiste procedure volgen die past bij het land van de schuldenaar.
• Soms bent u verplicht officiële vertalingen van documenten aan te leveren.

6 | Praktische aandachtspunten

• Bevoegdheid rechter: vaak kunt u in Nederland naar de rechter, maar soms is de rechter in het buitenland exclusief bevoegd. Dit hangt af van contractuele afspraken en lokale wetgeving.
• Kosten-batenanalyse: procederen in het buitenland kan duur zijn. Maak vooraf de afweging of de kosten in verhouding staan tot het bedrag dat u terug wilt krijgen.
• Professionele hulp: bij grotere vorderingen is het verstandig om een advocaat of incassobureau met internationale ervaring in te schakelen.
• Voorzorgsmaatregelen: leg bij nieuwe contracten altijd schriftelijk vast welk recht van toepassing is en welke rechter bevoegd is.

7 | Concreet stappenplan

1. Stuur een sommatiebrief.
2. Controleer of de schuldenaar in de EU of buiten de EU woont.
3. Binnen EU: start een Europees betalingsbevel of een procedure voor geringe vorderingen.
4. Buiten EU:
   I) Kijk of er een verdrag bestaat met dat land.
   II) Zo ja: vraag erkenning en executie aan.
   III) Zo nee: overweeg een exequatur of procedeer direct in dat land.
5. Laat een deurwaarder of bevoegde instantie het vonnis uitvoeren.

8 | Conclusie
Het innen van een buitenlandse schuld is vaak ingewikkelder dan in Nederland, maar zeker niet onmogelijk. Binnen de EU bestaan er snelle en relatief eenvoudige procedures. Buiten de EU is het afhankelijk van verdragen en lokale wetgeving. Als schuldeiser is het belangrijk om voorbereid te zijn, de juiste procedure te kiezen en zo nodig professionele hulp in te schakelen.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? De Rechtswinkel Rotterdam is telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag om 13:30-17:30 en op dinsdag, woensdag en vrijdag om 8:30-12:30.