In een eerder artikel is al besproken hoe je een procedure bij de kantonrechter moet starten en hoe deze procedure zal verlopen. Maar wat gebeurt er bijvoorbeeld als je een auto-ongeluk krijgt in het buitenland? Hoe zit het dan met de burgerlijke procedure?

Voor de Europese Unie is de Brussel I-bis van toepassing. Deze verordening geldt, op enkele uitzonderingen na, voor alle burgerlijke en handelszaken. Als de gedaagde zijn of haar woonplaats op het grondgebied van een lidstaat heeft, dan wordt de gedaagde opgeroepen voor het gerecht van die lidstaat (art.4 Brussel I- bis). Hierbij maakt het niet uit wat de nationaliteit is van deze persoon. Als de gedaagde bijvoorbeeld de Canadese nationaliteit heeft maar in Spanje woont, dan zal hij voor het Spaanse gerecht worden opgeroepen. Voor het verloop van de procedure zullen de regels van de betreffende lidstaat worden gevolgd. In het genoemde voorbeeld zouden dit dus de procesregels van Spanje zijn.

Op deze hoofdregel is er een aantal alternatieven en uitzonderingen. De twee belangrijkste zal ik kort uiteenzetten. Voor schade die is voortgebracht door een onrechtmatige daad kan, naast het gerecht van de woonplaats van de gedaagde, de procedure ook worden gestart voor het gerecht van de lidstaat waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan (of kan voordoen art. 7 lid 2 Brussel I-bis). Stel je voor dat een Belg die in Nederland woont met de auto op vakantie gaat naar Frankijk en in Frankrijk een auto-ongeluk veroorzaakt. Hierdoor heeft eiser schade aan zijn auto. Eiser kan dan een burgerlijke procedure starten in zowel Nederland (de woonplaats van gedaagde) als in Frankrijk (plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan). De eiser mag dan kiezen bij welke lidstaat hij de vordering wil instellen.

Bij consumentenovereenkomsten wordt de bevoegdheid geregeld door afdeling 4 van Brussel I-bis. Deze regels gelden als er sprake is van een overeenkomst gesloten door een consument waarbij:
– Sprake is van een koop of verkoop op afbetaling van roerende (lichamelijke) zaken;
– Sprake is van leningen op afbetaling of andere krediettransacties; of
– Sprake is van een overeenkomst gesloten met een persoon die beroepsactiviteiten ontplooit in de lidstaat van de woonplaats van consument.

Als de consument een rechtsvordering wil instellen mag deze kiezen of de procedure voor het gerecht van de lidstaat (van de woonplaats) van de wederpartij zal worden gevoerd of voor het gerecht van de lidstaat (van de woonplaats) van de consument zelf. Als iemand een rechtsvordering tegen de consument wil instellen, dan kan de procedure slechts worden gestart bij het gerecht van de lidstaat van de woonplaats van consument (art. 18 Brussel 1-bis).